Corona in de Stad

“Veel Europese steden hebben meteen hun kans gegrepen om meer ruimte voor de fiets te maken – al is dat vaak nog bij wijze van proef, afgetekend met verf, bordjes, paaltjes en gele folie.” Blog van Tracy Metz voor de blogreeks #Coronastad in het webmagazine Stadsleven.

Ping!

Mijn hart sprong op. De tram! Na weken van stilte voelde het alsof met die ping! het leven weer in de stad terugvloeide.

Het fietsen kan me ook zo’n warm stadsgevoel geven. Lang geleden was ik als toerist net in Amsterdam en ging ik bij iemand achterop zitten. Alsof ik in zo’n iriserende zeepbel door die feeërieke stad zweefde, zonder inspanning, dwarrelend door de vrije lucht. Onbeschrijfelijk bevrijdend ook, voor iemand zoals ik die alleen de auto kende.

De lockdown-weken gaven me dat vrije gevoel terug. Geen toeristen die ineens zonder te kijken afslaan of stilstaan of zwabberend de hele rijweg in beslag nemen. Eindelijk kon je als fietser om je heen kijken en van de stadse schoonheid genieten, in plaats van met maximale alertheid te hopen dat je zonder brokken je bestemming zou bereiken. En behalve de toeristen heb je ook de bakfietsen, de elektrische scooters, de biro’s, de elektrische steps, de éénwielers… Zoveel dat ik een editie van mijn talkshow Stadsleven heb gewijd aan de vraag: ‘Van wie is de weg?’

Ik heb dus met belangstelling en blijheid de impact van corona op het verkeer gevolgd. Soms kom je daarbij grappige crossovers tegen, zoals de winkelstraat in Utrecht die de voetgangers met een middel dat we toch vooral van het autoverkeer kennen, nl een (mini)rotonde, van elkaar gescheiden houden.

Veel Europese steden hebben meteen hun kans gegrepen om meer ruimte voor de fiets te maken – al is dat vaak nog bij wijze van proef, afgetekend met verf, bordjes, paaltjes en gele folie. De herschikking van de ruimte is in feite niet anders dan een eerlijker verdeling van dit schaarse goed.

• Milaan was een van de eerste steden die deze crisis aangreep om de fietsinfrastructuur te verbeteren. Het ‘Strade Aperte’ plan voegt 35 kilometer fiets- en wandelruimte toe, zoals hieronder aan de Corso Buenos Aires. Milaan is een dichtbewoonde stad waar de gemiddelde forensenrit 4 kilometer is – moet dus kunnen, zou je zeggen.
• Parijs gaat met zijn 650 kilometer aan ‘coronapaden’ veel verder. Het moeten 9 routes worden, ieder met een eigen kleur en letter, die grotendeels het traject van de RER lightrail volgen. Al vóór de crisis had burgemeester Anne Hidalgo beloofd dat met haar ‘Plan Vélo’, Parijs in 2024 ‘fietsvriendelijk’ zou zijn worden, met een fietspad in élke straat en op élke brug. De kans dat die plannen gerealiseerd worden, is aanzienlijk groter nu Hidalgo net herkozen is.
• Rome, ja zelfs het heuvelachtige Rome, voegt fietspaden toe. Wat vast nóg meer helpt is de ‘fietsbonus’. Als je voor het eind van het jaar een klassieke óf een elektrische fiets koopt, krijg je 60 procent van de aankoopprijs (tot max 500 euro) terug.

Berlijn gaat ‘pop-up fietspaden’ aanleggen, om te beginnen in de wijk Friedrichshain-Kreuzberg.

Parijs’ burgemeester Hidalgo’s plan voor een fietsvriendelijk Parijs

‘The Queens Ribbon’ fietsbrug

De grootste verandering zal in de car-driven VS zijn. New York heeft de afgelopen jaren al honderden mijlen aan fietspaden aangelegd en auto’s verbannen om ruimte te maken voor voetgangers. Tijdens corona zijn daar 65 kilometer aan ‘open straten’ voor fietsers en voetgangers bijgekomen, waarvan een deel volgens The New York Times permanent zal worden. Het fietsdeelprogramma Citi Bike verhuurt nu 45 procent meer fietsen dan in deze periode vorig jaar.

Newssite Bloomberg.com maakte een goede video over de machtsverschuiving in het verkeer die corona teweeg heeft gebracht: https://www.bloomberg.com/news/videos/2020-06-18/why-car-free-streets-may-be-here-to-stay-video

Het nieuwe nieuws voor New York is een plan om tussen Long Island City op Queens en midtown Manhattan een brug alléén voor fietsers te bouwen. ‘The Queens Ribbon’ zou de eerste nieuwe brug in New York in decennia worden. En de Regional Plan Association, een ngo op het gebied van stadsplanning, heeft een nieuw plan gelanceerd voor een Five Borough Bikeway, een netwerk van bijna 700 kilometer aan vrijliggende fietspaden.

The Queens Ribbon

Hoe blijvend zullen al deze goede voornemens blijken te zijn? “Ik ben niet sceptisch, maar waak wel voor naïviteit”, zegt Marco Te Brömmelstroet, hoogleraar urban mobility aan de UvA. “De eerste slag is geslagen, maar om de steden blijvend te veranderen moet je echt systematische veranderingen doorvoeren.”

door Tracy Metz