Corona in de Stad

Wat doet corona met de stad, nu en in de toekomst? Webmagazine Stadsleven vraagt denkers en doeners voor de blogreeks #Coronastad om hun gedachten, verlangens, observaties en ideeën te delen. Rinske Brand van Brand Urban Agency werpt een blik op de toekomst. “Is dit het einde van de Eeuw van de Stad?”

2020, was dat niet het jaar van de eerste corona-uitbraak in Nederland? Het jaar waarin we voor het eerst hoorden van ‘social distancing’ en de ‘1,5 meter maatschappij’? Was 2020 dan niet ook het jaar van het faillissement van Airbnb, waarmee in één keer de woningnood voor starters werd opgelost en de rolkofferterreur uit de steden verdween?

Je zou het bijna vergeten, dat was nog in de tijd dat de stad een enorme aantrekkingskracht had op jong talent, op toeristen, op bedrijven.

Als ik het me goed herinner, was 2020 ook het jaar waarin wereldwijd de loop- en fietsvriendelijke steden definitief doorbraken. We lieten het openbaar vervoer steeds vaker staan en gingen massaal over op fietsen, steps en scooters, al dan niet elektrisch. Om hun inwoners de benodigde ruimte te geven, investeerden lokale overheden ruimhartig in brede fietspaden en trottoirs, vaak ten koste van de bestaande autobanen. Met de doorbraak van virtueel werken was de noodzaak om elke dag op een vast tijdstip naar kantoor te reizen ook overbodig geworden. De files en de daarbij horende smog verdwenen als sneeuw voor de zon.

Veel kantoorgebouwen bleven leeg achter en een deel van de kenniswerkers vertrok uit de stad omdat dicht bij het werk wonen niet langer nodig was. Die ruimte vulden we opnieuw in.

Het aantal stadsparken en groene openbare ruimte is sinds 2020 verdubbeld en de dieren veroverden weer hun plek in de stad. We zijn de natuur in de stad meer gaan waarderen en gebruiken deze groene plekken intensief voor onze dagelijkse beweging en sociale activiteiten. Op veilige afstand van elkaar, dat spreekt voor zich.

Onze daken boden hier ook uitkomst. Kilometers ongebruikt dakoppervlak werden ingericht als groene ruimte en ontmoetingsplek.

Onze waardering voor ambachtelijkheid en kleinschaligheid is de afgelopen jaren toegenomen. Lokale ondernemers, waarvan in 2020 nog een groot aantal gered moest worden door een intensieve samenwerking tussen overheid en vastgoedeigenaren, floreren als nooit tevoren. Het is inmiddels ook bijna niet meer voor te stellen dat grote retailketens naast hun webwinkels ook fysieke vestigingen hadden.

Maar was 2020 niet ook het jaar dat de stad zelf in een compleet ander daglicht kwam te staan? Ooit vonden we wonen in een klein appartement een redelijk offer voor het genot van het drukke en dynamische stadsleven. Nu zien we het als plek met een verhoogd risico. Het is bijna niet meer te bevatten dat we vóór 2020 nog hutjemutje in volle cafés stonden, onwetend van eventueel besmettingsgevaar. Met tienduizenden stonden we in overvolle sportstadions en op festivalterreinen, in theater of bioscoop zaten we schouder aan schouder naast volstrekt onbekenden. En dat allemaal nog zonder de verplichte app op je telefoon die bewijst dat je gevaccineerd of inmiddels immuun bent voor de laatste virusvariant.

De stad werd een plek waar je met honderdduizenden anderen te weinig ruimte deelt en virussen vrij spel hebben. De eens intrigerende mede-stadsgenoten veranderden in risicovolle vreemden, die met argwaan tegemoet getreden moesten worden. Dan ben je buiten de stad, in de ruime buitenwijken met je eigen familie en een klein groepje goede vrienden, toch een stuk veiliger uit. De mensen die het betalen konden, kozen eieren voor hun geld en trokken in groten getale richting het buitengebied. Was 2020 dan niet ook het einde van de Eeuw van de Stad?

Rinske Brand is oprichter van Brand Urban Agency, dat in Rotterdam is gevestigd. Deze column verscheen eerder – in kortere vorm – op gebiedsontwikkeling.nu

Foto’s José van Adrichem

door Rinske Brand