Corona in de Stad

Yes, Please!

‘’Respecteer de 1,5 m, ga niet naast iemand zitten, hou afstand’’. Ik zit in de trein en de enige andere passagier in de coupé is een jonge vrouw met rode jas. We kijken elkaar aan terwijl de omroepstem vriendelijk edoch dwingend blijft verzoeken niet naast elkaar te gaan zitten. Wij gehoorzamen. Er is 5 meter tussen ons. We doen het goed. We volgen de regels. Ze is knap merk ik nu. Iets jonger dan ik. Onze blikken vonden elkaar toen de omroepstem begon. Alsof we beiden wouden zeker zijn dat er genoeg afstand tussen ons was. En nu, we kijken elkaar recht in de ogen. Langer dan normaal. Ze houdt mijn blik vast. Kijkt recht door mij heen. Is het de toestand die ons nu verbindt of is het de afstand die het veilig maakt om intiemer te zijn? Mogen wij nu langer kijken dan normaal omdat we weten dat er toch niets kan of mag gebeuren? Zorgt de zekerheid dat ik niet zal opstaan en bij haar kom zitten er nu voor dat zij mij zonder gene zo bij de ogen grijpt? Ik kijk verward en blozend terug naar mijn boek. Coronatijd is ingewikkeld. 

Denk je dat wij nu anders met elkaar zullen omgaan na Corona? Wordt het minder intiem, minder fysiek, meer via online en video en zo? Wordt seks anders? Wat denken jullie? Steven, ik ken hem al jaren, gooit het in de videochatgroep die ik met 4 vrienden aan het voeren ben. We misten ons tweewekelijkse mannenavondje en besloten af te spreken via videochat, virtueel borrelen heet dat dan. Het was niet mijn idee, het zijn niet mijn woorden. Maar om zeven uur zat ik klaar met een glas rode wijn en keek ik in 1 keer 3 huiskamers en een soort tot mancave omgebouwde studeerkamer binnen. Wat gek dacht ik, ik ben in 3 van die 4 huizen nog nooit binnen geweest. Ik ken hen al jaren. Maar we spreken altijd af in de kroeg of in een restaurant of bij een concert en nooit bij iemand thuis. En nu, zomaar ineens, mag ik alles zien. 

Wordt het anders? Jongens? Wat denken jullie? Ik zei niets, vooral om dat de anderen gelijk begonnen met praten en door elkaar waardoor de videochat op tilt sloeg en ik alleen overstaanbare ruis hoorde maar ook omdat ik geen eenduidig antwoord heb. Ja en Nee. Is mijn antwoord. Nee want zo lang wij mensen zijn, hebben wij nood aan ‘’mens zijn’’ en een mens wil aangeraakt en gevoeld en gezien worden zodat hij weet dat hij bestaat. En Ja want de wereld verandert voortdurend. Dat was ze voor Corona al aan het doen en dat zal ze erna ook nog blijven doen. Videobellen, online meetings, online congressen, livestreams, webinars, seksspeeltjes met afstandsbediening, virtuele seks, virtuele borrels, het bestond al jaren. Door Corona wordt de stap naar de mainstream nu versneld, komt wat ging komen iets eerder, meer ook niet. 

Toen ik voor mijn documentaire serie Meet The Millennials Asia in mei 2018 in de Chinese stad Shenzhen was, kreeg ik in een winkel een reeks robots te zien die de mens moesten helpen hun leven dragelijker te maken. Zo was er een robot die op jouw kleine kinderen kan passen terwijl jij gaat werken. Deze werd speciaal gemaakt voor de Aziatische markt omdat steeds meer jonge mensen ver weg van hun ouders wonen op zoek naar werk, geld en succes. Maar als ze dan een kind krijgen, zijn er geen grootouders in de buurt om op te passen. Dus maken ze een robot die kan zingen en verhaaltjes lezen en via camera’s en sensoren het kindje in de gaten houdt en de ouders de mogelijkheid geeft af en toe in te bellen en via videochat met de kleine te spelen vanachter hun bureau. Waren we hier in 2018 nog cynisch over, ik ken veel ouders die nu heel blij zouden zijn met zo n robot, al was het maar voor 1 uur. In diezelfde winkel zag ik ook een item dat heette: “vriendin in een doosje’’. Het is een witte doos met langs alle 4 de kanten glas en middenin het doosje zie je een geanimeerd 3D meisje staan die naar jou zwaait.  Zij zorgt volgens de verpakking ervoor ‘’dat je nooit meer alleen thuis hoeft te zijn’’. Het figuurtje (hier een meisje maar je kan ook een jongen krijgen alleen zijn die duurder)  kan met jou praten, kan allerlei outfits aan en onthoudt wat je zegt. Ze spreekt jou standaard aan met Meester, ook als dat niet jouw beroep is en je kan haar aan en uit zetten wanneer jij daar zin in hebt. Het is een soort super geavanceerde tamagotchi of een goudvis met artificiële intelligentie en een te perfect lichaam.  Ik lachte toen met het idee van een virtueel vriendinnetje in een doosje op mijn nachtkastje maar de verkoper vertelde mij dat dit hun beste verkochte item was. Er zijn zoveel jonge mannen en vrouwen die hard werken om succesvol te zijn, die hebben geen tijd om te daten of die vinden dat eng en moeilijk om een relatie aan te gaan, dus dan is dit doosje een perfect alternatief. Ik had er toen geen woorden voor. Nu ken ik een hoop single en niet single vrienden die gelijk zo’n vriendin of vriendje in een doosje in huis zouden halen. 

De wereld verandert voortdurend en met alle ontwikkeling van nieuwe technologieën gaan wij verschillende nieuwe vormen van intimiteit en liefde, van eros en seks, van dichtbij en ver af krijgen. Dat was voor Corona al zo en dat is erna nog steeds. Maar ik ben er niet zo somber over als vele anderen die zeggen dat technologie ons verder van elkaar drijft. Technologie is hier niet de boosdoener. Het is slechts een middel. Het kan helpen om een afstand te overbruggen of juist om een afstand te creëren maar het vervangt intimiteit en erotiek niet. 

Zij die te ver weg van elkaar zijn en dichterbij willen komen, kunnen daarvoor technologie gebruiken. Zij die juist niet te dichtbij willen zijn kunnen daarvoor ook technologie gebruiken maar wat technologie niet voor ons kan oplossen is het dichtbij voelen.  Dat heeft immers niets te maken met fysieke afstand. Je kan dichtbij heel ver van elkaar voelen en ver van elkaar af heel dichtbij. 

Met dichtbij voelen heb ik het over het universeel menselijk verlangen om gezien te worden door een ander. Echt gezien te worden. Dat wil zeggen dat iemand jou ziet in al je kwetsbaarheid, in al je mooie, geile, fijne kanten maar ook in de kleine, zoekende en verborgen lagen. Echte intimiteit gaat niet over hoe ver of dicht iemand fysiek is, ook al helpt het nabije enorm. Echte intimiteit gaat over kwetsbaarheid. Als jij mij echt ziet en je loopt niet weg dan besta ik en mag ik zijn. Het grote probleem vandaag is niet de technologie, niet Corona het probleem is dat we steeds minder onszelf durven laten zien en dat het steeds moeilijker is bij de ander naar binnen te kijken. Er is geen taboe op seks, er is een taboe op kwetsbaarheid. 

We leven in een tijd die pretendeert dat de wereld maakbaar is. Als je een probleem hebt dan los je het op. Als je je niet goed voelt neem je een pil. Als je geen succes hebt dan is dat jouw eigen fout en dan heb je dus gefaald. Idioot is dat. De wereld en de mens is niet maakbaar of toch grotendeels niet. 

Daarom dat ik pleit voor meer aandacht voor erotiek in plaats van seks. Minder instagramposts van te goed uitgelichte borsten en billen en meer erotische verhalen. Minder maandbladen die vijftien tips geven voor zeven soorten orgasmes in drie minuten en meer delen waar we over fantaseren. Erotiek helpt ons met het verlangen naar gezien worden, het verlangen naar echte intimiteit, want het is niet maakbaar.

Erotiek is wat ons uniek maakt, seks laat ons op elkaar lijken. Seks is universeel. Iedereen ken het, je kan het leren, je kan het variëren in vorm, afstand, samenstelling en daar kunnen allerlei technologische toepassingen voor gebruikt worden. 

Erotiek zijn alle gevoelens, gewaarwordingen, sensaties en gedachten die jou opwinden in het diepste van je zijn. Het is veel gelaagder dan enkel lust of goesting want het is deel van wie jij bent, van hoe jij in elkaar zit. Seks is iets universeel, we weten allemaal wat het is en het heeft op ons (bijna) allemaal hetzelfde biologische effect. Als je een filmpje van vrijende mensen toont heeft 99% van ons daar een biologische reactie van lust op. Maar niet iedereen zal dat in zijn bewustzijn ook zo ervaren. Het is niet omdat ons lijf reageert dat ons hoofd het ook registreert als opwindend. Dat komt omdat waar seks algemeen is, erotiek heel specifiek is en uniek per mens verschilt. Je kan niet zeggen dit is universeel erotisch en dit niet. Het is voor iedereen anders. Wil je weten wat jij erotisch vindt dan moet je op zoek,  je eigen opwinding ontdekken.  Wat raakt mij? Wat windt mij op? Zijn dat bepaalde beelden of geuren of sensaties?  En wat het voor jou is zal anders zijn dan wat het is voor je vrienden, je familie, je lief. Dat maakt erotiek best intiem, ingewikkeld en kwetsbaar. Het vraagt introspectie, zelfreflectie en een durven zoeken van wie je bent en hoe je je voelt. Het maakt ook dat een ander niet zomaar kan weten wat voor jou erotisch is en wat niet. Of toch niet zonder dat jij het met diegene deelt.  Net zoals jij niet op voorhand kan weten wat erotisch is voor die ander. Dat maakt het weer kwetsbaar en voor sommigen eng want dat wil zeggen dat je voor erotiek jezelf moet laten zien. Dat wil zeggen dat je nog zoveel kunt lezen en studeren op wat seks is en hoe het werkt, je voor erotiek per persoon weer bij nul begint. Seks kan je doen zonder een woord te zeggen, erotiek bestaat uit enkel vragen. 

Erotiek is kwetsbaarheid. Erotiek is persoonlijk. Erotiek is zo menselijk dat geen technologie of Corona dit voor ons kan oplossen of overnemen. Wij mensen willen gezien worden, echt gezien worden. Waar seks blind kan zijn kan erotiek dat niet. Het vraagt immers om steeds weer opnieuw te kijken naar jezelf en naar de ander. Ik daag u uit bij uzelf en uw geliefde te gaan kijken. Wat speelt er zich af daarbinnen? Wie weet wat je ontdekt als je maar durft te kijken en te laten zien. 

Dus ja, de wereld zal nooit meer dezelfde zijn, ja er komen allerlei nieuwe vormen om wel en niet fysiek te zijn met elkaar, gelukkig maar, de wereld staat niet stil. Maar zolang wij mensen zijn zullen wij op zoek blijven naar echte intimiteit, naar gezien worden en mogen zijn dus lang leve de erotiek.  

Ik heb deze tekst geschreven op vraag van het kunstenmagazine See All This naar aanleiding van mijn project over erotische fantasieën in Vlaanderen en Nederland, Yes, Please! Voor dit project hebben wij meer dan 300 mensen geïnterviewd met de vraag, wat is jouw erotische fantasie. We hebben hier vervolgens een boek van gemaakt (bij Bruna uitgeverij) en een tentoonstelling bij Marres.

Zie voor meer informatie www.yes-please.nl

door Lucas De Man (Stichting Nieuwe Helden)